Rackets Tennisballen

Wie oude zwart-wit televisie opnames van Wimbledon bekijkt, bekruipt een licht gevoel van minachting voor de toptennissers van die periode. Wat gaat het traag, tennis lijkt waarachtig wel een soort wandelsport. Dit gevoel is onterecht. Iedereen, die de overgang van zware houten rackets naar de moderne wapens van deze tijd heeft meegemaakt, kan dat beamen. Door gebruik te maken van de modernste technologien en materialen worden tegenwoordig rackets gemaakt, waarmee de bal zo'n 35% (!) harder wordt geslagen dan ruim dertig jaar geleden. Al meer dan een eeuw waren de racketmakers op zoek naar het racket, dat de gebruiker ervan meer speelgemak en kracht opleverde. Pas na de eerste stappen van de mens op de maan kwam de ontwikkeling van het tennisracket in een stroomversnelling. De door de ruimtevaart verworven kennis kon ontwikkeld worden voor talloze toepassingen in het dagelijks leven, en dus ook voor de tennissport. Materialen als boron en grafiet zijn inmiddels al vaak toegepast. Het nieuwste snufje is de toepassing van stukjes speciaal 'metaal met geheugen' in het frame. Dit spul neemt extra snel de oude vorm weer aan, waardoor de slagkracht weer verhoogd werd.


Bjorn Borg is de laatste superster uit de moderne tennisgeschiedenis, die zijn actieve carriere nog uitsluitend met een houten racket speelde. Hij won Wimbledon voor de vijfde maal in 1980. Na zijn historische verloren finale tegen John McEnroe in 1981 stopte hij. Ook McEnroe verkoos nog enige tijd het meer gevoelige hout boven de in de kinderschoenen staande en plomp aanvoelende metalen exemplaren. Maar ook hij ging om, toen hij merkte dat minder getalenteerde collegae te gevaarlijk werden met de steeds beter wordende noviteiten. Dit betekende het einde van het houten racket. Diverse merken verdwenen, zoals het oer-Hollandse Pinguin. Dit merk, in 1937 op de markt gebracht door de Hagenaar Vermeulen, kon de ommezwaai naar metaal of kunststof met alle investeringen van dien niet maken. Metalen rackets waren er overigens al in de twintiger jaren van de vorige eeuw. Birmal in Engeland en Dayton in de U.S.A. maakten onverwoestbare rackets voor zwaar gebruik, vaak met pianosnaren bespannen. Veel gevoel had je er niet mee, dus er was geen topspeler die er mee speelde.


Hout is al eeuwenlang het materiaal, waarvan de rackets gemaakt werden. De Hollanders in de zeventiende eeuw waren goede racketmakers, vanwege hun vaardigheid hout te buigen. Het waren ook de Hollanders, die uitvonden, dat je schapendarmen kon benutten als bespanning. De naam ketsdarmen, van kaatsen of ketsen, wordt later via het Engels weer verbasterd tot kattendarm, dat inmiddels ook weer grotendeels vervangen is door kunststof besnaringen. De Duitse hoogleraar ethymologie Gillmeister gaat er trouwens van uit, dat het woord racket ook van Hollandse origine is: het is een hulpmiddel om terug te kaatsen, een re-kets.


Ook de bal heeft vele veranderingen ondergaan. Niet de grootte, die is onveranderd gebleven. Maar de gasgevulde ballen kunnen door de modernste productiemethoden beter onder druk gehouden worden. De meeste ballen worden nu dan ook in tins verkocht, terwijl ze vroeger in kartonnen dozen verpakt waren. In zo'n doos werd een bal eerder zacht. Dit is nog een verklaring voor het feit, dat het spel tegenwoordig zoveel sneller gaat. Een ander type bal werd ontwikkeld, de long-play variant. Deze bal ontleent zijn stuitvermogen niet aan de gasdruk in de bal, maar aan de stevigte van het rubber.


Tenslotte heeft ook het schoeisel grote veranderingen doorgemaakt. Van een stijve leren schoen tot een linnen pantoffel in het begin van de periode na de eerste wereldoorlog. Daarna is lange tijd gespeeld op een soort gympen, die de voet weinig ondersteuning gaven. Aan het einde van de zestiger jaren kwam de soepele leren Stan Smith schoen in zwang. Dit was het begin van een enorme en snelle ontwikkeling. De tennisschoen werd wetenschappelijk ontworpen, met de nieuwste materialen voor veerkracht en steun.